Adam Mickiewicz, "Burza"

Poznasz treść sonetu i jego interpretację. Dowiesz się,

Szalejąca burza na morzu, zmagania z żywiołem, przerażenie podróżnych i bezmierna samotność w obliczu śmierci. W zaledwie czternastu wersach Adam Mickiewicz stworzył obraz prawdziwej Apokalipsy. Wszystkie elementy konstrukcyjne, wersyfikacyjne, stylistyczne w tym sonecie podporządkowane są jednemu celowi, mają budować silne emocje.

„Burza” to jeden z trzech marinistycznych utworów w cyklu 18 sonetów Mickiewicza. Cykl opowiada o podróży poety na Krym.

Bez wstępu, czy wprowadzenia, od pierwszego wersu utworu czytelnik uczestniczy w dramatycznych wydarzeniach na morzu. Szaleje burza, słychać ryk wody i wiatru, żagiel został zdarty, nad sterem nikt już nie panuje. Pompy przeciążane pracą, usuwaniem wody wlewającej się na pokład wydają przeraźliwe dźwięki. Zachodząca krwawa tarcza słońca odbiera podróżnym resztki nadziei.

W drugiej zwrotce relacja nadal jest rzeczowa, konkretna i przez to jeszcze bardziej dramatyczna. Padają krótkie zdania, krótkie precyzyjne, dobitne słowa. Wicher wyje triumfalnie, fale są wysokie na kilka pięter i uderzają w zniszczony statek. Aby oddać grozę sytuacji podmiot liryczny posługuje się metaforą. „Wstąpił geniusz śmierci i szedł do okrętu”- mówi.

W kolejnej strofie osobą relacjonującą nie jest już podróżny, a Śmierć, która opowiada o tym, co widzi, o ludziach pozbawionych przytomności, o zrozpaczonych, o tych, którzy modlą się w obliczu śmierci o ratunek przed śmiercią.

Zwrotka czwarta przynosi obraz oddalonego od innych, samotnego człowieka, wyobcowanego z tłumu. Jest w pełni sił, mógłby walczyć z żywiołem, ale nie walczy, mógłby modlić się z innymi lub żegnać, ale tego nie robi. Obserwuje to, co się dzieje i zazdrości ludziom, że mają z kim dzielić swoje przerażające doświadczenie. Wobec tej samotności, burza traci znaczenie. Nie dowiemy się z sonetu, czy wszyscy zginęli, czy ktoś się uratował.

Po mistrzowsku skonstruował Mickiewicz tę opowieść. Treść została maksymalnie skondensowana. W utworze nie ma ani jednego słowa, które mogłoby zostać pominięte. Każde jest ważne, bo dopełnia emocje i tworzy atmosferę grozy. Oszczędność i precyzja w doborze słownictwa, wyrazy dźwiękonaśladowcze (onomatopeje), powściągliwość w używaniu innych środków stylistycznych,
a przede wszystkim, krótka jasna i klarowna puenta przesądzają o sile tego sonetu. Także tu Mickiewicz wprowadził elementy synkretyczne, nadające utworowi formę hybrydyczną. Znajdziesz tu czytelniku monolog relację i elementy akcji. Zgodnie z tradycyjnymi zasadami poetyki, sonet Mickiewicza zbudowany jest z 4 strof. Pierwsza 4-wersowa strofa to wprowadzenie, druga 4-wersowa i trzecia o trzech wersach opisują wrażenia podmiotu lirycznego, w czwartej pojawia się refleksja i wreszcie puenta.

Sprawdź, czy zapamiętałeś

Odpowiedz na pytanie. Którą z osób znajdujących się na pokładzie statku podczas burzy, podmiot liryczny uznaje za najbardziej nieszczęśliwą: członka załogi, bezskutecznie próbującego ratować statek, człowieka modlącego się o ocalenie, osobę, która straciła przytomność, podróżnika, który samotnie czeka na to, co się wydarzy.

Odpowiedź: najbardziej nieszczęśliwy jest samotny podróżnik.