Kto brukował piekło dobrymi chęciami?

Drogi do nieba i piekła, ok 1800

"Dobrymi chęciami piekło jest wybrukowane" - mówimy, kiedy chcemy zaznaczyć sceptycyzm wobec zamierzeń innych. Doświadczenie uczy bowiem, że dobre intencje nie są wystarczające do tego, by działanie przyniosło pozytywne skutki. Bywa niekiedy tak, że zamierzenia rozmijają się z efektami.

Historia powiedzenia liczy kilkaset lat. Paremiolodzy pierwszy jej ślad znaleźli w pismach św. Bernarda z Clairvaux, który żył na przełomie X i XI wieku. Bogobojny mnich zanotował: "L'enfer est plein de bonnes volontés ou désirs, co tłumaczy się z francuskiego jako "piekło jest pełne dobrych intencji i życzeń". Pięćset lat później sentencję tę powtórzył inny święty - Franciszek Salezy w jednym z listów. W XVII wieku powiedzenie trafiło do "Kolekcji przysłów angielskich" zebranych prez Johna Raya, a w połowie XIX wieku do angielskiego "Podręcznika przysłów" opracowanego przez G. Bohna. Miało tam formę, którą nadał mu wybitny brytyjski pisarz i językoznawca Samuel Johnson, "Droga do piekła wybrukowana jest dobrymi intencjami".

W Polsce powiedzenie, pod postacią "dobrymi chęciami piekło jest wybrukowane", zyskało popularność w XIX wieku, wraz z pojawiającymi się na rynku tłumaczeniami literatury angielskiej i francuskiej.

Jak Adam Mickiewicz z duchem Napoleona rozmawiał

Portret Napoleona III

Adam Mickiewicz, podobnie jak inni poeci epoki romantyzmu, wierzył w duchy i możliwość komunikowania się z nimi. Utrzymywał, że sam wchodzi w takie kontakty. Przyjaciel poety Alojzy Ligęza Niewiarowicz we "Wspomnieniach o Adamie Mickiewiczu" opisał jedno z takich wydarzeń.

Pewnego razu, gdy wbrew zwyczajowi odwiedził poetę w ciągu dnia, zastał go w obszernej izbie leżącego na łóżku w szlafroku. Gdy zbliżył się do wieszcza, zauważył, że ten jest mocno wzruszony.
Zapytał o przyczynę stanu Adama. Ten odpowiedział mu, że gdyby był przyszedł nieco wcześniej, stałby się świadkiem jego rozmowy z Napoleonem III. Kiedy zdumiony gość zaczął powątpiewać w zdrowie poety, Mickiewicz odpowiedział mu spokojnie:
- Nie dziw się i nie posądzaj, jestem zupełnie przy zdrowych zmysłach, ale nie mogę zaprzeczyć temu, co sam widziałem i słyszałem.

Warto dodać, że Mickiewicz rozmawiał z duchem żyjącego Napoleon III. Duch ten zapewne opuścił ciało władcy na chwilę miłej pogawędki z polskim wieszczem.

Na cześć Francuza Adam Mickiewicz napisał w roku 1856 utwór po łacinie "Do Napoleona III. Oda na wzięcie Bomarsundu".

Juliusz Słowacki grał na giełdzie

C. Monet, Stacja Saint Lazare Paris

Juliusz Słowacki, najbardziej romantyczny wśród romantycznych poetów, autor „Kordiana”, był wytr... więcej »