Adam Mickiewicz, "Dziady III", scena III, ezgorcyzmy księdza Piotra

Poznasz streszczenie sceny III, trzeciej części "Dziadów" i przerażający opis walki ze złym. Dowiesz się, co to są egzorcyzmy i jakie złe duchy opętały Konrada.

W scenie II wyczerpany improwizowaniem poeta Konrad pada zemdlony. Scena III rozgrywa się w jego celi, do której wchodzą: Kapral, bernardyn Piotr i więzień. Ksiądz robi znak krzyża. Zauważają Konrada, który leży na podłodze i miota się. Ksiądz zaczyna się modlić. Więzień proponuje, żeby zamiast odprawiać modły, przenieść Konrada na łóżko. Ksiądz decyduje jednak, że Konrad pozostanie tam, gdzie jest. Więzień podsuwa mu jedynie poduszkę. Kapral mówi, że wezwał Księdza, bo zaniepokoiły go głosy, które dobiegały z celi Konrada i jego wygląd. Żołnierz służąc w Legionach wiele razy przyglądał się śmierci. Widział zarzynanych księży na Pradze, ludzi wyrzucanych z wieży, przecinane szablą kobiety w ciąży, dzieci nabijane na kozackie piki, umierających na mrozie Francuzów i Turków nabijanych na pal, rozstrzeliwanych więźniów, którzy odważnie patrzyli w oczy swoim katom, a ugodzeni kulą niespodziewanie okazywali strach. To był strach przed wiecznym potępieniem. W twarzy i zachowaniu Konrada odnalazł Kapral te wspomnienia. Odsyła więźnia, a Księdza prosi o pomoc.

Konrad zaczyna mówić o tym, jak widzi przed sobą przepaść i o bezsensie modlitwy. Na prośbę Księdza Kapral wychodzi z celi i pilnuje, żeby nikt nie przeszkadzał. Konrad zaczyna krzyczeć. Widzi oczyma duszy skatowanego przyjaciela Rollisona. Zrozpaczony więzień szuka noża, aby się zabić, bije głową w ścianę. Konrad wierzy, że mimo odległości, jest w stanie przekazać Rollisonowi wskazówki, jak uciec z więzienia, pogrążyć się w otchłani. Sądzi, że zna myśli chłopaka, opuszczonego przez Boga.

Ksiądz Piotr rozpoczyna egzorcyzmy. Wzywa złego ducha, by wyszedł z ciała Konrada. Odzywa się Duch. Prosi Księdza o wstrzymanie egzorcyzmów. Ksiądz przypomina Szatanowi, że Bóg wielokrotnie pokonał go w przeszłości. Duch zaczyna mówić w różnych językach, po francusku, niemiecku, angielsku. Ksiądz czyni znak krzyża. Nakazuje Diabłu przedstawić się. Konrada opętał „Lukrecy, Lewiatan, Voltaire, Alter Fritz, Legio sum”. Ksiądz się modli, Szatan próbuje osłabić siłę modlitwy pochlebstwami. Docenia umiejętności Księdza, twierdzi, że zakonnik przewyższa samego papieża. Kiedy to nie odnosi skutku, Duch zaczyna wyśmiewać Księdza. Potem zarzuca mu niesprawiedliwość. Jest tylko prostym diabłem, sługą. Ksiądz nie powinien karać sługi za winy jego pana. Duch opowiada, że często żal mu ludzi, których opętał, ale jest tylko narzędziem Szatana. Ksiądz cały czas się modli, a potem pyta, gdzie Duch widział więźnia, o którym wspominał Konrad. Diabeł odpowiada. Rollison jest więziony w klasztorze obok. Niestety chłopak jest już przeklęty, prawie odebrał sobie życie. Ksiądz nie chce w to uwierzyć. Odprawia egzorcyzmy. Pyta, jak może uratować grzesznika. Duch niechętnie odpowiada, że pociechą. Ksiądz wygania Szatana z duszy Konrada. Konrad odzyskuje przytomność. Ksiądz nakazuje mu modlić się, prosić o przebaczenie za grzechy. Konrad ponownie zasypia. Zakonnik dziękuje Bogu za miłosierdzie. Chór Aniołów zaczyna śpiewać. To pokora Piotra może wyjednać Konradowi łaski u Boga. Rozpoczyna się sąd nad poetą. Jeden z Archaniołów jest obrońcą, drugi oskarżycielem. Obrońca przypomina, że więzień czcił imię Maryi i kochał naród. Oskarżyciel mówi o jego pysze, braku szacunku wobec Boga, próżnej ciekawości. Scenę kończy pochwała prostoty, skromności, pokory, cichej cnoty.

Sprawdź czy zapamiętałeś

Odpowiedz na pytanie.

Dlaczego Kapral wezwał egzorcystę Księdza Piotra?

Odpowiedź: Kaprala zaniepokoiły glosy, które dobiegały z celi i wygląd Konrada.

"Dziady cz. III", scenę IV - widzenie Ewy znajdziesz tutaj>>