Adam Mickiewicz, "Dziady III", scena V, widzenie księdza Piotra

Poznasz streszczenie sceny V, III części Dziadów i najbardziej inspirujące objawienie losów narodu polskiego w historii literatury polskiej. Dowiesz się, co to jest mesjanizm, jaki los czeka zniewolony naród i ojczyznę.

Akcja sceny V rozgrywa się w celi klasztoru bernardynów. Ksiądz Piotr pokornymi słowy modli się do Boga. Zgodnie z ideami romantycznego mistycyzmu doświadcza objawienia. Podobnie jak Ewa w poprzedniej scenie, ma widzenie, które relacjonuje.

Oto młodzież polska zostaje wydana w ręce tyrana, Heroda czasów romantyzmu. Długimi, śnieżnymi drogami ciągną kibitki (dziewiętnastowieczne więzienne karetki), w których na daleką północ zsyłani są więźniowie. Skazani na wygnanie. Ksiądz widzi, że jeden z więźniów uniknął losu towarzyszy, umknął tyranowi. To wskrzesiciel narodu. Zakonnik opisuje ocalonego. W jego żyłach płynie bohaterska krew przodków. Wskrzesiciel nosi imię 44. Piotr pyta Boga, czy nie mógłby przyspieszyć przyjście bohatera, aby pocieszył naród nękany przez wroga. Cała Europa przygląda się cierpieniu tego narodu i stawia go przed sądem. Sędzią jest Gal. Nie znajduje winy, ale umywa ręce. Inni królowie domagają się, by naród został potępiony i poddany mękom. Znieważył cesarza. Jeśli Gal go nie ukaże, sam zostanie uznany za wroga. Sędzia ustępuje.  Ksiądz Piotr widzi krzyż o ramionach rozpościerających się na szerokość kontynentu. Długo trzeba go będzie nieść. Prosi Boga o siłę dla narodu, który zgodnie ze swoim przeznaczeniem musi umrzeć. U stóp krzyża stoi matka Wolność, patrzy jak żołdacy znęcają się nad jej synem. Moskal zadaje rany. Wskrzesiciel woła "Panie, Panie, za coś mię opuścił!" i umiera. Słychać śpiew aniołów, wielkanocne pieśni, „Alleluja, alleluja”.

Ksiądz Piotr widzi, że postać narodu leci ku niebu w białej szacie. Szata spada i okrywa świat. Zanim postać zniknie pokazuje przebity bok. Kim jest ten człowiek, namiestnik Boga. Znano go, gdy był dzieckiem, teraz jest ślepy, dlatego prowadzi go anioł. To straszny mąż, ma trzy oblicza, trzy czoła, jego podnóżem są trzy stolice, gdy woła drżą trzy końce świata. Choć sam nie ma korony, stoi
na trzech koronach. „Sława, sława, sława” i ksiądz Piotr zasypia. Pojawiają się anioły, które chcą zabrać duszę księdza do Boga, a potem znowu złożyć w ciele.

Wielu badaczy zastanawiało się, kim jest mesjasz określony imieniem 44. Dokonywali drobiazgowej analizy V sceny dramatu i próbowali znaleźć racjonalne uzasadnienie dla swoich domysłów. Interpretując widzenie księdza Piotra, pamiętaj, że jest to utwór romantyczny. Nie doszukuj się więc jakiejkolwiek nawet, onirycznej (właściwej dla snu) logiki. Liczy się intuicja, poznanie pozazmysłowe i pozaracjonalne.

Mickiewicz w sposób bardzo swobodny wykorzystał i przekształcił wątki i postacie biblijne: ucieczkę rodziny świętej z Betlejem, opisy sądu nad Chrystusem, męki, śmierci i zmartwychwstania Pańskiego. W tym fragmencie dramatu odnajdziesz elementy charakterystyczne dla opisów proroctw i przepowiedni: alegorię, metafory wieloznaczność, mglistość przepowiedni, ale także grozę.
Scena V „Dziadów” odzwierciedla idee mesjanizmu. Naród opuszczony przez sojuszników jest gnębiony, poniżany, cierpi a w końcu ginie, po to by odrodzić się i zmartwychwstać. Biblijna historia zbawienia ma się odnowić po raz kolejny.

Część III „Dziadów” została napisana przez Mickiewicza po klęsce postania listopadowego, z którym wielu Polaków wiązało nadzieję na odzyskanie niepodległości. Utwór Mickiewicza próbuje nadać tej klęsce głębszy historiozoficzny wymiar i wpisać ją w boski plan zbawiania świata.

Sprawdź, czy zapamiętałeś

Odpowiedz na pytanie. Jak nazywa się romantyczna idea, którą propaguje Mickiewicz w tej scenie „Dziadów”

Odpowiedź: mesjanizm.

"Dziady cz. III",scena VI, sen Senatora znajdziesz tutaj>>